δομισμός ή στρουκτουραλισμός

Επιστημονική κατεύθυνση στον τομέα της γλωσσολογίας, της εθνολογίας και σε άλλους επιστημονικούς κλάδους, σύμφωνα με την οποία τα φαινόμενα που ερευνώνται από τους κλάδους αυτούς δεν παρατηρούνται μεμονωμένα, αλλά ως στοιχεία μιας δομής, δηλαδή σύμφωνα με τη λειτουργία που επιτελούν στο εσωτερικό του συστήματος στο οποίο ανήκουν. Στη γλωσσολογία και στην εθνολογία του 19ου και των αρχών του 20ού αι. κυριαρχούσε ένα συγκριτικό, κυρίως, ενδιαφέρον για τα φαινόμενα που συνιστούσαν αντικείμενο της έρευνας. Με άλλα λόγια, στόχος ήταν να γίνει γνωστό αν τα συμπεράσματα που διαπιστώνονταν ήταν συνάρτηση της επαφής, δηλαδή της μεταβίβασης ενός πολιτιστικού ή γλωσσικού στοιχείου από μια περιοχή σε άλλη, ή ακόμα οφείλονταν στη συγγένεια. Αντίθετα, κατά τις αρχές του 20ού αι. –ακολουθώντας αρχικά ανεξάρτητες κατευθύνσεις– εθνολόγοι, όπως o Φραντς Μπόας, ή γλωσσολόγοι, όπως o Φερντινάν ντε Σοσίρ, άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι μια ανάλυση αυτού του είδους παρέλειπε σημαντικές διαστάσεις των φαινομένων που ερευνούσε: παρέλειπε, δηλαδή, την «αξία» τους. Η διαφορά των αξιών εξαρτάται από τη διαφορά του συστήματος μέσα στο οποίο εντάσσονται τα στοιχεία. Η απόκτηση αυτής της επίγνωσης συνετέλεσε ώστε γλωσσολόγοι και εθνολόγοι να επιδείξουν ολοένα μικρότερο ενδιαφέρον για τη σύγκριση μεταξύ μεμονωμένων στοιχείων που ανήκαν σε διαφορετικά συστήματα και να στραφούν στη μελέτη των στοιχείων που εξετάζονται σε αναφορά με την αξία τους. Από τους στρουκτουραλιστές, στον τομέα της πολιτιστικής ανθρωπολογίας μπορούν να μνημονευθούν Αμερικανοί ερευνητές όπως η Ρουθ Μπένεντικτ, ή Ευρωπαίοι, όπως o Κλοντ Λεβί Στρος· από τους γλωσσολόγους, μετά τον Σοσίρ, ο οποίος θεωρείται πατέρας του δ. όχι μόνο στη γλωσσολογία, πρέπει να αναφερθούν o Λ. Μπλούμφιλντ και ο Ζ. Χάρις στις ΗΠΑ, και οι Ν. Τρουμπετσκόι, Λ. Χίμσλεβ, Ρ. Γιάκομπσον, Α. Μαρτίνεθ, μεταξύ των Ευρωπαίων ή ευρωπαϊκής καταγωγής ερευνητών.